KANUNEN KİME ÇOCUK DENİR BİLİYOR MUSUNUZ?
“Tabi ki biliyorum.” deyip geçtiniz değil mi? Ne mutlu size…
Bundan iki hafta önce derneğimizin sunumlarında kullanılmak üzere bir sokak röportajı yaptık. Herkesin bildiğini iddia ettiği, ancak sonuçların vahim olduğu bir konu bu…
Sonuç ne biliyor musunuz? Çocuk olmakla ergenliğe girmiş olmak arasında doğrudan bir bağ kuruluyor. Yani birilerine hukuken kaç yaşına kadar bireye çocuk deriz diye sorduğumuzda aldığımız cevap; 12-15 yaş aralığında değişiyor.
Bireye bakış açımızı doğrudan değiştiren çocuk tanımını hukuki anlamda ergenlikle eşdeğer tutmak, oldukça yanlış bir algıdır.Yeterli değildir en azından.
Hani halk arasında bir şeyin eksik söylenmesinin anlamı tamamen değiştireceğine dair bir deyim vardır: Kuranda namaz kılmayınız da yazıyor. Sen başındaki abdestsiz kelimesini okumaz veya söylemezsen, “ibadeti yasaklamışlar” der çıkarsın işin içinden.
“Çocuk” tanımı yapılırken fiziksel ve ZİHİNSEL erginliğe AYNI ANDA ulaşmış olması aranır. Siz sadece fiziksel erginliği çocukluktan çıkmak olarak anlarsanız, yukarıdaki namaz olayına döner bu iş.
Peki, tanımı nasıl yapıyoruz?
Ülkelere ve çağlara göre farklılık göstermekle birlikte herkesin hemfikir olacağı çocuk tanımı; bedensel gelişimini henüz tamamlanmamış olan VE BUNUNLA BİRLİKTE eylemlerinin neden ve sonuçlarını yetişkin bir bireyden beklenecek ölçüde kavrayacak zihinsel olgunluğa ulaşmamış olan birey olarak yapabiliriz.
Tabi olduğumuz uluslararası sözleşmeler ve yürürlükteki kanunlarımız da bu nedenlerle YETİŞKİN OLMAYI 18 YAŞ KRİTERİNE GÖRE BELİRLER.
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne göre on sekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır.
Türk Medeni Kanunu’nun 11. Maddesine göre erginlik; on sekiz yaşın doldurulmasıyla başlar.
Çocuk Koruma Kanunu’nun 3. Maddesine göre çocuk; on sekiz yaşını doldurmamış kişiyi ifade eder.
Türk Ceza Kanunu’nun 6. Maddesi’ne göreçocuk deyiminden; henüz on sekiz yaşını doldurmamış kişi anlaşılır.
Eski zamanlarda bu tanımlar farklıydı ya, onun için ısrar ediyoruz çocuğu bir türlü 18 yaşın altı olarak kabul etmemeye. Onun için ısrarla diyoruz ki; fiziksel ergenliğe girmekle çocuklu biter.
HAYIR BİTMEZ. Eski zamanlarda 5 yaşında at binen Kültigin Han, 17 yaşında orduya komutanlık yapan Hz. Ayşe, 17 yaşında İstanbul’u fetheden Fatih örneklerimiz varken erginlik yaşını 12-15 arasına sokabilirsiniz kabul. Ancak…
2018 yılındayız ve hiçbirimiz 18 yaşından küçük çocuğa son model arabanızı dahi emanet edecek olgunluğu yükleyemiyoruz. Tam olarak bu nedenle biz hukukçular bir çocuğun hem bedensel hem de zihinsel olgunluğa erişme yaşını EN AZ 18 OLARAK DÜZENLİYORUZ.
ÖZETLE; 18 yaşını bitirmemiş kişiye ÇOCUK diyoruz.
Av. Nazlı KÜPELİ OKTA
Dokunamazsın Derneği Eş Başkanı
Alaşehir Haber Hukuk Köşesi Yazarı